|
دوسویگی ارجاعی صُوَر ایستادۀ حضرت علی (ع) در آثار بازماندگان نقاشی قهوه‌خانه‌ای
|
هاجر سلیمی نمین   |
|
|
|
چکیده: (350 مشاهده) |
پژوهش حاضر با هدف مطالعۀ بینامتنی صُوَر ایستادۀ حضرت علی بن ابیطالب )ع( در آثار بازماندگان نقاشی قهوه‌خانه‌ای و در گسترۀ متداخلی از حوزه‌های نقاشی، نقاشی قهوه‌خانه‌ای، نگارگری، پوستر، تاریخ، و احادیث و روایات اسلامی نگاشته شده است. در این صُوَر، حضرت علی (ع) به تنهایی ایستاده‌اند و ذوالفقار را به همراه دارند. این پژوهش در تلاش است باور عموم مردم مبنی بر صرفاً تاریخی بودن ارجاع پیکره [فیگور] و ذوالفقار امام علی (ع) در این صُوَر را به چالش بکشد. در این راستا نگارندگان، صُوَر ایستادۀ حضرت علی (ع) را از دوره معاصر تا دوره قاجار شناسایی نموده، و آن‌ها را با بهره جستن از رویکرد نظریۀ بینامتنی و ترامتنی ژنتی مورد پیمایش قرار داده و کوشیده‌اند نشان دهند این صُوَر، علاوه بر تاریخ، به متون تصویری پیشین نیز ارجاع دارند. طبق احادیث و روایات اسلامی، نخستین صُوَر ایستادۀ امیرالمؤمنین (ع) هم در عرش الهی و هم در تابوت (صندوق) حضرت آدم (ع) موجود بوده‌اند. این صُوَر، به فرمان خداوند ایجاد شده‌اند، بنابراین اولین صُوَر امیرالمؤمنین علی (ع)، قدسی بوده و انتخاب ذوالفقار به‌عنوان نشانۀ حضرت علی (ع) نیز قدسی بوده است. بر اساس این روایات و احادیث، می‌توان از ایستاده بودن پیکره و حضور ذوالفقار، تحت عنوان اصول یا پروتکل‌های صُوَر قدسی ایستادۀ حضرت علی (ع) یاد نمود و نظر به رعایت این اصول در آثار بازماندگان نقاشی قهوه‌خانه‌ای، می‌توان ادعا نمود این آثار در انتهای سلسله‌ای قرار گرفته‌اند که رأس آن به صُوَر قدسی امیرالمؤمنین (ع) می‌رسد. بنابراین، صُوَر حضرت علی (ع) در آثار بازماندگان نقاشی قهوه‌خانه‌ای با متون تصویری و نوشتاری پیشین، رابطۀ بینامتنی صریح و ضمنی، و بیش‌متنیِ تقلیدیِ درون‌نشانه‌ای و بینانشانه‌ای، و برگرفتگیِ سبکی-مضمونیِ درون‌نشانه‌ای و بینانشانه‌ای دارند. مطالعۀ بینامتنی در این پژوهش، درون‌فرهنگی (بین صُوَر اسلامی) و بینافرهنگی (بین صُوَر اسلامی و صُوَر سایر ادیان)، و هم‌چنین درون‌نشانه‌ای (بین صُوَر حضرت علی(ع) و بینانشانه‌ای (بین صُوَر حضرت علی (ع) (تصویری) و متون تاریخی، احادیث و روایات (نوشتاری) است.
|
|
| واژه‌های کلیدی: بینامتنیت، ترامتنیت، حضرت علی بن ابیطالب (ع)، ذوالفقار، نقاشی قهوه‌خانه‌ای، صُوَر، تصویر. |
|
|
متن کامل [PDF 4420 kb]
(241 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای تجسمی
دریافت: 1399/3/5 | پذیرش: 1399/5/17 | انتشار: 1399/6/31
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
