واقعه معراج یکی از ناب‌ترین وقایع دینی و فرابشری است که نسخه‌های متعددی از آن مصور شده مانند خمسه نظامی Or.6810 محفوظ در موزه بریتانیا که جایگاه ویژه‌ای در تاریخ هنر دارد، چرا که بهزاد در برخی نگاره‌های آن مشارکت داشته‌است. نگارنده به بررسی ارتباط داستان‌نگارۀ «معراج پیامبر اکرم ﴿ﷺ﴾» با متن «منازل‌السائرین» خواجه عبدالله انصاری پرداخته و هدف آن کشف روابط پنهان مفهوم «یقظه» از دیدگاه پیر هرات با داستان نگاره، عملکرد و زبان اندام پیامبر﴿ﷺ﴾ است. اهمیت این تحقیق در شناسایی پیوندهای آشکار و پنهان میان متون عرفانی ایرانی و نگارگری است که می‌تواند به پیش‌برد پژوهش کمک کند. این مطالعه با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام شده و نگاره‌ای منتسب به میرک را مورد بررسی قرار گرفته‌است. سوال اصلی پژوهش عبارت است از: «یقظه» به‌عنوان مرحلۀ اول سلوک از منظر پیر هرات در نگاره چگونه بروز یافته‌است؟ نتیجۀ تحقیق حاکی از آن است که کلیت اشعار نظامی در این بخش، حول توجه کامل پیامبر اکرم ﴿ﷺ﴾ به آسمان رحمت الهی و انتظار کشیدن رحمت حق از برای امت خویش است. نگارگر با آوردن «لَا إِلَهَ إِلَّا ٱللَّهُ» بر روی پردۀ کعبه که دلالت بر یگانگی خداوند دارد، می‌خواهد تا ذاکر با تکرار صادقانۀ آن از خواب غفلت بیدار شده و آغازگر یقظه باشد.
Gholami Houjeghan F, Bolkhari Ghehi H, Sadri M. A mystical reading of “the Ascension of the Prophet Mohammad ﷺ” painting, based on Yaqzah (Awakening) from Abdullah Ansari's point of view. 3 2025; 4 (7) : 6 URL: http://art-studies.ir/article-1-158-fa.html
غلامی هوجقان فاطمه، بلخاری قهی حسن، صدری مینا. خوانش عرفانی نگاره معراج پیامبر اکرم ﴿ﷺ﴾ با استناد بر باب یقظه از منظر خواجه عبدالله انصاری. 1. 1403; 4 (7) :109-130
