|
مقایسه تطبیقی دیونگاره‌های محمد سیاه قلم با سلطان محمد عراقی
|
علی اصغر میرزایی مهر   |
|
|
|
چکیده: (345 مشاهده) |
| ترسیم تصاویر دیوها و موجودات عجیب‌الخلقه یکی از مشترکات نقاشی‌های دو هنرمند نامدار یعنی محمد سیاه قلم فعال در مکتب هرات نیمه دوم سده (۹هـ) و سلطان محمد عراقی فعال در مکتب تبریز صفوی (نیمه سده ۱۰هـ) است. شباهت چشم‌گیر دیونگاره‌های دو هنرمند این گمان را تقویت می‌کند که سلطان محمد از نقاشی‌های محمد سیاه قلم تقلید کرده است. پیش از این نیز برخی اندیشمندان به این تأثیرپذیری اشاراتی داشته‌اند. با توجه به روزگار مورد نظر که هنوز صنعت چاپ و دوربین عکاسی پدید نیامده بود پس تنها امکان گرته‌برداری یا تقلید تصویری یک هنرمند از دیگری دسترسی مستقیم و رؤیت آثار بوده است. یعنی سطان محمد می‌بایست در عمر هنری خویش برخی یا تمامی آثار محمد سیاه قلم را در اختیار- یا در دسترس- داشته باشد تا بتواند از آنها بهره ببرد. پرسش اینجاست که دسترسی سلطان محمد به آثار محمد سیاه قلم با توجه به فاصله زمانی حیات این دو و تفاوت محل زندگی و فعالیت آنان چگونه ممکن شده است؟ دیگر آن‌که با توجه به شخصیت و پایگاه متفاوت هنری، ایشان تقلید و تأثیرپذیری سلطان محمد کدام حوزه‌ها را دربرمی‌گیرد. هدف اصلی این مقاله مقایسه تطبیقی دیونگاره‌های دو هنرمند و شباهت‌ها و تفاوت‌های آثار آنان است و هدف فرعی آن اثبات دسترسی سلطان محمد به آثار اصلی محمد سیاه قلم که نتیجه‌اش صحه‌ای خواهد بود بر ایرانی بودن این هنرمند عجایب‌نگار با مقایسه دقیق دیونگاره‌های این دو هنرمند گمان تأثیرپذیری و حتی گرته‌برداری سلطان محمد از محمد سیاه قلم مبدل به یقین می‌شود هر چند این تقلید محدود به تصویر و پیکر دیوهاست و گزینه‌های رنگی و فضاسازی‌ها را شامل نمی‌شود. |
|
| واژه‌های کلیدی: محمد سیاه قلم، سلطان محمد، عجایب‌نگاری، دیو |
|
|
متن کامل [PDF 2479 kb]
(277 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
هنرهای تجسمی
دریافت: 1398/6/2 | پذیرش: 1398/8/6 | انتشار: 1398/9/30
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
