رباب احمدیان، بهنام زنگی،
دوره ۴، شماره ۵ - ( ۶-۱۴۰۳ )
چکیده
حروف فارسی بهصورت عناصر انتزاعی و مجرد پس از گذر از دورۀ رمز و کدگذاری رکن اصلی ارتباط تصویری در بستر تایپوگرافی و طراحی نشانهای نوشتاری است. طراحی نشانهای نوشتاری بهعنوان شناسۀ دیداری یک سازمان، محصول و برند از اهمیت ویژهای در ارتباط تصویری و هویت بصری سازمانی برخوردار است. حروف بهمثابه صدای تصویر با دو رویکرد «خوانایی» و «بصری» شاکلۀ نشانهای نوشتاری را تشکیل میدهند. بررسی ظرفیتهای تصویری حروف فارسی در نشانهای نوشتاری فرهنگی دهههای ۵۰ تا ۹۰ خورشیدی موضوع این پژوهش است. روش این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانهای و اینترنتی است. نتایج این پژوهش نشان داد که قابلیت و شخصیت بصری حروف فارسی در نشانهای نوشتاری بر اساس معنا و محتوا شکل میگیرد؛ بهطوری که صورت حروف همچون ظرفی برای محتوای آن در فرآیند طراحی دچار دگرگونی ساختاری و فرمی در ریخت میشود و این دگرگونیها علاوه بر جستوجوی زیباییشناسانه فرمی، به دنبال همخوانسازی نوشتار و فرم با معنا و محتواست. ویژگی اصلی خط فارسی؛ ظرفیت خلاقانه، پیوستگی، اتصال حروف است که به دنبال آن، ایجاد فرمها، اشکال متنوع و وجود مشابهتهای فرمی در بعضی از حروف نسبت به یکدیگر موجب ایجاد فرمهای خلاق، ریتم و همگونسازی در طراحی میشود.