---

این نوشتار با بررسی آموزه‌های حکمت متعالیه به‌عنوان یک مکتب فلسفی عرفانی در باب آفرینش هنری به مقایسه آن با مبانی و روش‌های سوررئالیستی خلق هنری می‌پردازد. در این سیر، ابتدا با بیان اجمالی از عوالم سه گانه و تناظر آن‌ها با قوای مدرکه ظاهری و باطنی نفس ناطقه این امر توضیح داده می‌شود که آفرینش هنری در نظام فکری حکمت متعالیه برآیند همکاری قوای ظاهری و باطنی است. سپس بیان خواهد شد که قوه خیال با در اختیار قوه واهمه قرار دادن ذخایری که از قوای ظاهری دریافت کرده است، با دخل و تصرف قوه متصرفه دست به آفرینش تصاویر می‌زند. به تبع به این مسئله پرداخته شده است که قوت و کیفیت آفرینش هنری به قوت قوای مذکور بستگی دارد. سپس با بررسی روش‌های سوررئالیستی رویا، خواب مغناطیسی اتوماتیسم و تصادف برای بیان این مطلب تلاش شده است که هر آنچه سوررئالیسم به‌عنوان روش‌هایی برای دست‌یابی به آزادی ذهنی محض استفاده کرده است، در حقیقت به عرصه عمل درآوردن همان آموزه‌های فلسفه صدرایی است. با تاکید بر این امر که رویکرد افراطی سوررئالیست‌ها به قوه خیال با آن‌چه در حکمت متعالیه گفته می‌شود منافات دارد؛ چنان‌که این افراط در عمل نیز در تجربه سوررئالیسم خود را با تهدید سلامت روانی هنرمندان به منصه ظهور رسانده است.